Bản vẽ kỹ thuật đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực sản xuất – xây dựng. Bản vẽ này như một cầu nối giúp nhà thiết kế và người triển khai nắm bắt ý tưởng của nhau một cách tốt hơn. Bài viết ngày hôm nay của Nhựa Sài Gòn sẽ đề cập đến tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật.
Tóm tắt nội dung
Vài nét về bản vẽ kỹ thuật và tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật
Trước khi đi tìm hiểu các tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật, hãy cùng Nhựa Sài Gòn đi giải nghĩa một số thuật ngữ liên quan nhé!
Sơ lược về bản vẽ kỹ thuật
Bản vẽ kỹ thuật là một sơ đồ, tài liệu kỹ thuật bao gồm các hình biểu diễn vật thể và các số liệu chính xác khác. Bản vẽ này được ra đời nhằm mục đích truyền tải thông tin về một đối tượng được xây dựng, chế tạo.
Bản vẽ kỹ thuật bao gồm các sơ đồ, mặt cắt, độ cao hai chiều hoặc ba chiều,… của các vật thể. Qua đó, giúp người nhìn nắm bắt được các thông tin cơ học của sản phẩm, đối tượng đó một cách chính xác nhất. Đồng thời, qua bản vẽ, con người còn có thể biết được vị trí, kích thước, kết cấu và chất liệu… của từng chi tiết.
Từ rất lâu về trước, bản vẽ kỹ thuật đã được ra đời. Tuy nhiên lúc mới đầu, chúng chỉ được vẽ ở trên nền đất hay trên các phiến đá. Sau đó, trải qua chặng đường phát triển, các bản vẽ này có thể được chuẩn bị nhờ vào phần mềm thiết kế.
Tìm hiểu về tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật
Cùng với sự phát triển của bản vẽ kỹ thuật, các tiêu chuẩn về bản vẽ kỹ thuật cũng được ra đời. Vậy tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật là gì? Hiểu một cách đơn giản, tiêu chuẩn này là các quy ước, nguyên tắc về cách tạo, cách trình bày và diễn giải bản vẽ kỹ thuật. Các tiêu chuẩn này sẽ bao gồm các yếu tố như đơn vị, tỷ lệ, dạng xem, mặt cắt, kích thước,…
Các tiêu chuẩn, định dạng bản vẽ kỹ thuật sẽ giúp bản vẽ rõ ràng, chính xác, đầy đủ và nhất quán hơn. Chúng cũng giúp việc trao đổi, sử dụng lại các bản vẽ kỹ thuật trên các nền tảng phần mềm hay các ngành diễn ra dễ dàng hơn, hạn chế sự sai sót. Từ đó đảm bảo độ an toàn, tin cậy và tối ưu hiệu quả công việc.
Các tiêu chuẩn phổ biến trong bản vẽ kỹ thuật
Như đã nói qua ở phía trên, tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật bao gồm nhiều khía cạnh, ví dụ như đơn vị, dạng xem, kích thước, tỷ lệ, nét vẽ,… Tuy nhiên dưới đây là những tiêu chuẩn phổ biến nhất:
Phép chiếu
Tất cả mọi bản vẽ kỹ thuật đều bao gồm hình chiếu, hình cắt và mặt cắt. Để biểu diễn các vật thể này trên bản vẽ, người ta sử dụng phép chiếu. Phép chiếu có thể hiểu là quá trình vẽ hình biểu diễn của vật thể trên mặt phẳng. Phép chiếu bao gồm:
- Tâm chiếu: là điểm để thực hiện các phép chiếu.
- Mặt phẳng hình chiếu: mặt phẳng chứa các phép chiếu.
- Tia chiếu: là đường thẳng tưởng tượng để thực hiện chiếu.
3 loại phép chiếu chính hiện nay:
- Phép chiếu xuyên tâm: là loại phép chiếu mà tất cả tia chiếu đều xuất phát từ tâm chiếu. Phép chiếu này thường được sử dụng để biểu diễn vật thể mà ta quan sát được từ một điểm. Do đó, phép chiếu xuyên tâm thường thấy trong các bản vẽ kỹ thuật, xây dựng, không có trong chế tạo cơ khí.
- Phép chiếu song song: là phép chiếu mà mọi tia chiếu song song với nhau. Phép chiếu này vừa dễ vẽ, vừa cho con người hình ảnh trực quan hơn. Vì vậy mà chúng thường xuất hiện trong bản vẽ kỹ thuật.
- Phép chiếu vuông góc: so với 2 phép chiếu đã kể trên, phép chiếu vuông góc có nhiều ưu điểm hơn. Bởi nó thể hiện đầy đủ hình dạng, kích thước của sản phẩm. Từ đó giúp vật thể được biểu diễn dưới nhiều góc độ khác nhau.
Sử dụng phép chiếu song song giúp vật thể được biểu diễn dưới nhiều góc độ khác nhau
Bố trí các hình chiếu
Hình chiếu là hình biểu diễn bề mặt nhìn thấy của vật thể trên bản vẽ. Vị trí của các hình chiếu phải được tuân thủ theo các tiêu chuẩn sau:
- Hình chiếu đứng đóng vai trò là hình chiếu chính, được nhìn từ mặt trước vật thể.
- Hình chiếu cạnh: nằm bên phải hình chiếu đứng, là hình biểu diễn vật thể nhìn từ trái sang.
- Hình chiếu bằng: nằm bên dưới hình chiếu đứng, là hình biểu diễn vật thể nhìn từ trên xuống.
Quy định về các nét vẽ trên bản vẽ kỹ thuật
Để biểu diễn các vật thể, người ta sử dụng các đường nét. Các đường nét này được chia làm các loại:
- Nét cơ bản hay còn được gọi là nét liền đậm: là đường bao quanh vật thể.
- Nét đứt: được dùng để biểu diễn đường bao khuất của vật thể. Nét đứt là những gạch ngắn với độ dài từ 2-8 mm, đồng thời độ dài của nét đứt trong một bản vẽ phải thống nhất.
- Nét chấm gạch mảnh: biểu diễn các đường trục, tâm cung tròn hoặc tâm của đường tròn. Nét vẽ này được tạo nên bằng những gạch mảnh có độ dài từ 5 – 30 mm, ở giữa những gạch mảnh đó là một chấm tròn.
- Đường trục, đường tâm: thể hiện đường bao của hình biểu diễn với độ dài 2 – 5 mm và kết thúc bằng nét gạch.
- Nét liền mảnh: dùng để ghi kích thước, đường gióng hoặc thể hiện mặt cắt.
- Nét cắt: thể hiện các vết cắt của mặt phẳng cắt với độ dài các nét từ 8 – 20 mm.
Lời kết
Ngoài 3 tiêu chuẩn bản vẽ kỹ thuật mà Nhựa Sài Gòn kể trên, thực tế trong đời sống vẫn còn rất nhiều tiêu chuẩn khác. Nếu có nhu cầu tìm hiểu kỹ hơn, bạn có thể lên các trang web chuyên về bản vẽ kỹ thuật.