Tia Cực Tím Là Gì? Cách Phòng Tránh Tia UV Gây Hại Cho Da

Tác hại của tia UV không chỉ làm xấu da mà còn tiềm ẩn nhiều vấn đề về sức khỏe như tổn thương mắt, lão hóa da, cháy nắng… Vậy làm sao để có thể bảo vệ được làn da của mình được tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu về tia cực tím là gì và cách ngăn ngừa ảnh hưởng đến da qua bài viết bên dưới nhé!

Tia cực tím là gì?

Tia cực tím hay còn gọi là tia UV (Ultraviolet), tia tử ngoại là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn tia X. Phổ tia cực tím có thể chia ra thành tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 đến 200 nm) và tử ngoại xạ hay tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 đến 10 nm).

Khi quan tâm đến ảnh hưởng của tia cực tím đến sức khỏe của con người và môi trường thì phổ của tia cực tím chia ra làm các phần: UVA (380-315 nm) hay gọi là sóng dài hay “ánh sáng đen”; UVB (315-280nm) gọi là bước sóng trung bình; và UVC (ngắn hơn 280 nm) gọi là sóng ngắn hay có tính tiệt trùng.

Tia cực tím gồm những loại nào?

Tia cực tím được chia thành 3 loại chính, gồm những loại sau:

Tia UVA

Tia UVA có bước sóng dài nhất trong cả 3 loại, dao động từ 320 – 400 nm. Tia UVA thường chiếm 95% lượng tia cực tím trong tổng số chiếu xuống trái đất vào thời gian từ 10 – 16h hàng ngày. Và chiếm 99% vào thời điểm trước 10 sáng và sau 16h chiều.

Tia UVA ảnh hưởng trực tiếp đến lớp hạ bì của da, gây đứt gãy các sợi collagen và elastin khiến cho da mất đi độ đàn hồi và hình thành các nếp nhăn. Ngoài ra, chúng còn khiến da bị sạm, không đều màu và có thể gây ung thư da…

Tia UVB

Tia UVB có bước sóng trung bình từ 290 – 320nm, chiếm 5% lượng tia cực tím chiếu xuống trong thời gian từ 10 – 16h và chiếm 1% trước 10h và sau 16h hàng ngày.

Mặc dù bước sóng của tia UVB ngắn nhưng năng lượng của chúng mạnh hơn tia UVA. Khi tiếp xúc trong một thời gian dài nhất định với cường độ mạnh sẽ dẫn đến hủy hoại tế bào da, bỏng nắng, võng mạc mắt, ung thư da…

Tia UVC

Tia UVC có bước sóng ngắn nhất trong cả 3 loại, dao động từ 100 – 290nm và không tác động đến trái đất do bị tầng ozone hấp thụ hoàn toàn.

Tuy nhiên, hiện tượng tầng ozone đang bị thủng nhiều nơi tiềm ẩn nguy cơ bức xạ năng lượng của  tia UVC sẽ chiếu xuống trái đất, gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Những ưu điểm của tia cực tím

Trước khi nêu ra những tác hại của tia cực tím, chúng ta cũng không thể bỏ qua những ưu điểm của chúng, ví dụ như:

• Giúp kích hoạt vitamin D, điều trị một số bệnh liên quan tới da, định hướng tầm nhìn cho một số loài động vật…
• Tia UV có tính khử khuẩn rất mạnh, chúng có thể ứng dụng được trong việc khử khuẩn không khí và cho nước.
• Thúc đẩy các quá trình hoạt động chính của cơ thể.
• Trong chiếu xạ trực tiếp: đèn diệt khuẩn sẽ được treo ở một độ cao nhất định cho các tia UV chiếu rọi trực tiếp ở nơi làm việc.
• Trong chiếu xạ gián tiếp: tia UV được đặt hướng lên trần nhà để phá hủy các loại vi khuẩn ở phía trên. 

Tác hại của tia cực tím đến làn da của bạn

Một số tác hại của tia cực tím có thể kể đến như sau:

Gây ung thư da

Tia cực tím là nguyên nhân gây ung thư da vì khi tiếp xúc quá lâu với ánh sáng mặt trời có khả năng gây ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và khối u ác tính. Theo thống kê thì có đến 90% người bệnh ung thư da là do bức xạ cực tím.

Gây cháy nắng

Cháy nắng là tình trạng vết bỏng xảy ra khi các tế bào da bị tổn thương, tình trạng này là do da hấp thụ năng lượng từ tia UV. Khi đó, máu sẽ chảy thêm vào vùng da bị tổn thương để chữa lành. Đây chính là lý do tại sao da của bạn chuyển sang màu đỏ khi bị cháy nắng.

Bạn không nên chủ quan bởi tình trạng này có thể khiến da bị bỏng rát nghiêm trọng. Thậm chí, tia UV còn gây ra những hậu quả về lâu dài cho làn da như tạo nếp nhăn, ung thư da và thông qua sự tác động trực tiếp tới DNA của da.

Gây tổn thương hệ miễn dịch

Khi tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV sẽ làm ức chế gây hại cho hệ miễn dịch. Các nhà khoa học cho rằng, cháy nắng có thể làm thay đổi sự phân bố và chức năng của các tế bào bạch cầu ở trong trong vòng 24 tiếng sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Tình trạng này nếu lặp đi lặp lại quá nhiều thì có thể làm tổn thương trầm trọng cho hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Gây tổn thương mắt

Khi tiếp lâu dài với tia UV hoặc cường độ cao của tia UV sẽ làm hỏng các mô, gây bỏng trên bề mặt mắt hoặc bị viêm giác mạc ánh nắng.

Đây có thể là nguyên nhân làm tăng nguy cơ  tổn thương mắt như đục thủy tinh thể, mộng thịt và mộng mỡ mắt.

Gây lão hóa da

Tia UV có khả năng phá hủy collagen và mô liên kết bên dưới lớp trên cùng của da, gây ra các nếp nhăn, đốm màu nâu, mất đi độ đàn hồi tự nhiên của da.

Lão hóa da bình thường là quy luật tự nhiên, tuy nhiên có đến 90% người bị lão hóa da sớm bởi tác động của tia UV và ánh nắng mặt trời.

Nếu có những biện pháp bảo vệ da thích đáng thì các tình trạng lão hóa da sớm có thể tránh được.

Cách bảo vệ làn da trước tác hại của tia cực tím

Cách tốt nhất để chống lại các tác hại của tia UV là chống nắng. Hiện nay có nhiều biện pháp chống nắng khác nhau:

Bôi kem chống nắng

Đây là cách phổ biến được nhiều chị em sử dụng nhất và nó cũng mang lại hiệu quả tốt. Bên cạnh việc chọn cho mình một loại sản phẩm kem chống nắng phù hợp thì bạn cũng nên quan tâm tới các chỉ số chống nắng như SPF và PA.

SPF là chỉ số chống tia UVB, chỉ số này càng cao thì khả năng chống tia UVB càng tốt. Còn PA là chỉ số cho biết khả năng chống nắng. Số cộng của chỉ số này càng nhiều thì khả năng bảo vệ da khỏi tia UVA càng lớn. Bạn hãy lựa chọn những sản phẩm kem chống nắng có chỉ số PA+++ đến PA++++ để bảo vệ da tốt nhất.

Dù thời tiết mát mẻ hay ngồi làm việc trong phòng làm việc thì bạn cũng nên sử dụng kem chống nắng để bảo vệ tối đa làn da của mình.

Chuẩn bị trang phục khi ra đường

Sử dụng các trang phục chống nắng chuyên dụng như áo, váy chống nắng, kính râm, ô chống UV để ngăn ngừa ánh nắng.

Không nên ra ngoài, tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm từ 11h đến 14h.

Sử dụng công cụ chống nắng cơ học

Nhiều chuyên gia y tế đã đưa ra các khuyến cáo rằng người dân nên mặc quần áo bảo hộ, gồm các loại áo có khả năng chống nắng như áo dài tay, áo có cổ, quần dài tối màu, mũ rộng vành…

Lưu ý đến chế độ ăn uống

Các loại thực phẩm như cam, quýt, cà rốt, ớt chuông, trà xanh… có các chất chống oxy hóa, tăng khả năng bảo vệ cơ thể trước tia UV.